Ideologia i utopia-Karl Mannheim

Opis

Tytuł:    „Ideologia i utopia”
Autor:   Karl Mannheim
ISBN 83-7038-096-4
Wydawnictwo Test, Lublin 1992
Przełożył: Jan Miziński
Wstęp do wydania polskiego: Jadwiga Mizińska
W sprzedaży [Nakład wyczerpany]
Format: A5
Objętość: 304 s.
Ilustracje: brak
Oprawa: twarda, płótno

Skład, łamanie i opracowanie graficzne: Marek Popielnicki
Korekta: Joanna Dyszczyk
Grafika na okładce: Lucjan Furmaga

O książce:

Karl Mannhaim (1890-1947), urodzony w Budapeszcie, odbył studia na uniwersytetach niemieckich, tam podjął też pracę wykładową, ale po dojściu Hitlera do władzy opuścił Niemcy i aż do swojej śmierci wykładał w London School of Economies.

„Ideologia i utopia” to najsłynniejsze dzieło Mannheima i od dawna już klasyczna pozycja XX-wiecznej humanistyki. Jest to bowiem jedna z najważniejszych prac z zakresu tzw. socjologii wiedzy, dziś bardzo rozbudowanej dyscypliny, zajmującej się właśnie zwiazkami ludzkiego myślenia z sytuacją społeczną myślących podmiotów.

Główna teza Mannheima brzmi: „struktura społeczna z wszystkimi swoimi fenomenami z konieczności odmiennie jawi się obserwatorom różnie w owej struktudze umiejscowionym”. Inaczej mówiąc: myślenie o społeczeństwie nigdy nie jest bezstronne, jest zawsze interesowne.(…)

Otóż jeśli nasze spojrzenie na sytuację społeczno-polityczną nigdy nie jest w pełni bezstronne, to skutek niekiedy jest taki, że nie tylko nie osiągamy prawdziwego obrazu rzeczy, ale specjalnie od niego uciekamy. Zamiast prawdy (…) wolimy złudzenia, porzucamy rzeczywistość i szukamy schronienia w rzeczywistości urojonej – produkujemy kolektywne mity. Ich najważniejszymi formami (…) są ideologie i utopie.

Andrzej Miś.

Książka należy do kanonu socjologii wiedzy, a nawet jest jej dziełem „założycielskim” (wikipedia.org)

W pracy „Ideologia i utopia” [1929] niemiecki socjolog Karl Mannheim po raz pierwszy dokonał rozróżnienia między ideologią a utopią. Ideologią to wg niego styl myślenia zorientowany na interpretację aktualnej rzeczywistości. Natomiast utopią nazwał styl myślenia oderwany od istniejących realiów i kreślący idealistyczną wizję nowego społeczeństwa. Podstawą ideologii jest więc racjonalizm a utopii irracjonalizm. Ideologie Mannheim dzielił na ideologie totalne, czyli będące próbą opisania i wyjaśnienia całości życia społeczno-politycznego oraz na ideologie partykularne koncentrujące się na analizie pojedynczych zjawisk albo wyrażające interesy i punkt widzenia określonych grup społecznych i środowisk. (Rafał Grabowski, 2013-2015)

Autor sam niejako stał się ofiarą zarówno ideologii, jak i „utopii” w XX-wiecznym, totalitarnym sensie (empik.com)

(…) Socjologia wiedzy w ujęciu Mannheima zakłada uwarunkowanie myślenia przez wierzenia i przekonania spowodowane określonym usytuowaniem społecznym. „Utopia” rozpoznaje uwarunkowania własnej „ideologii”, ale popada przy tym w nową „ideologię”. Dzieło Mannheima okazało się niezwykle inspirujące, a zarazem niejednoznaczne w wymowie (ALETHEIA, wyd. II, 2008)