Wartości a przemoc

Opis

Tytuł: “Wartości a przemoc”
Autor: Anna Pawełczyńska
Wydawnictwo Test, Lublin 2004
ISBN:8370380905
Data wydania: 2004-01-01
Data 1. wyd. pol.: 1996-01-01
Liczba stron: 248
Język: polski
format 120 x 195, ss. 252, oprawa miękka

Tematyka książki: Zarys socjologicznej problematyki Oświęcimia

Autorka (rocznik 1922) wywodzi się z warstw przewidzianych przez hitlerowców i komunistów do likwidacji. Więzień Pawiaka, Auschwitz-Birkenau, nr obozowy 44764. Pod koniec października 1944 przeniesiona do podobozu Flossenburg przy fabryce Zeiss-Ikon w Dreźnie. W kwietniu 1944 zbiegła z kolumny marszowej. W czerwcu 1945 wraca do Warszawy, rozpoczyna studia socjologiczne u S. Ossowskiego, J. Strzeleckiego i M. Ossowskiej. Po 30. latach od pobytu w obozie pisze “Wartości a przemoc”. Książka spotkała się z olbrzymim oddźwiękiem.

Tytuł publikacji — Wartości a przemoc — akcentuje zasadniczy wątek rozważań autorki, byłej więźniarki Auschwitz. Chodzi o wartości jako podstawę postępowania ludzi i o przemoc, uprawianą przez ludzi powodujących poprzez swoje działanie cierpienie i śmierć innych ludzi.
Książka jest rozprawą socjologiczną a tematem rozważań jest społeczność obozowa i jej uwarunkowania, są ludzie i stosunki między ludźmi wytworzone w określonej przestrzeni i w określonym czasie.
Socjologiczne rozważania Pawełczyńskiej, są dokładną i szczegółową analizą tego, czym był Auschwitz, odkrywającą pokłady i poziomy tamtego świata i ustroju. Poszczególne rozdziały książki Pawełczyńskiej są przekrojami obozu i społeczności więźniarskiej.
Na wstępie autorka przedstawia uwarunkowania zewnętrzne, świat poza obozem, dalej przechodzi do kreślenia przestrzeni, umiejscowienia i struktury obozu, przedstawia przebieg dnia uwięzionych w Auschwitz, a w rozdziałach piątym i szóstym, będących główną osią książki, analizuje zróżnicowanie społeczności więźniarskiej oraz skutki wynikające z nierówności szans na przeżycie.
Stwierdzając fakt nierówności szans już w chwili przybycia do obozu i nierówności szans obrony autorka podejmuje kwestię, co dało ludziom uwięzionym w Auschwitz oparcie, skąd czerpali nadzieję, siłę do przetrwania i oporu.
Oparte na autopsji rozważania Anny Pawełczyńskiej, jej wnikliwa analiza społeczności więźniarskiej, w znaczący i istotny sposób uzupełniają i pogłębiają liczne wspomnienia i relacje o przeżyciu KL Auschwitz. Odkrywają, opartą na podejściu poznawczym i analitycznym, wiedzę o funkcjonowaniu tego, co niektórzy zwą „Planetą Auschwitz”.
Książka Wartości a przemoc powstała po blisko 30 latach od pobytu w obozie i spotkała się z dużym oddźwiękiem. Pisząc o wartościach, jako oparciu dla postaw i czynów, Anna Pawełczyńska kreśli w gruncie rzeczy portret własnego pokolenia i tej warstwy społeczeństwa polskiego, która przewidziana była przez okupanta hitlerowskiego do natychmiastowego wytępienia.
Redakcja „Polityki” przyznała książce w 1974 roku nagrodę w dziedzinie prac naukowych i popularnonaukowych o najnowszej historii Polski. Polskie Towarzystwo Socjologiczne wyróżniło autorkę nagrodą im. Stanisława Ossowskiego. W 1979 r. ukazała się edycja amerykańska (Values and Violence in Auschwitz), a w 2001 r.przekład niemieckojęzyczny (Werte gegen Gewalt).